บั๊ก Heartbleed และความใส่ใจต่อการใช้ TLS/SSL ในเว็บคนไทย

ว่ากันตามจริง เว็บคนไทยส่วนใหญ่ไม่ได้รับผลกระทบจากบั๊ก Heartbleed กันเสียเท่าไหร่นัก เพราะ “ส่วนใหญ่ไม่ใช้ TLS/SSL” ซึ่งแม้แต่เว็บอันดับต้นๆ ของไทยเท่าที่ตรวจสอบก็ไม่ได้ใช้แม้จะมีการรับ-ส่งข้อมูลสำคัญเช่น ชื่อสมาชิก และรหัสผ่าน อย่าเป็นเรื่องปรกติ

ในความคิดเห็นส่วนตัวแล้วอยากให้มีการออกประกาศ เพื่อสร้างความใส่ใจต่อการคุ้มครองข้อมูลส่วนตัวว่า “เว็บไทยที่มีการรับข้อมูลที่สำคัญ จำพวกชื่อสมาชิก และรหัสผ่าน ควรใช้ TLS/SSL ในการติอต่อสื่อสารข้อมูลอย่างยิ่ง” เพราะเว็บคนไทยเราน้อยมากที่จะใช้ TLS/SSL ซึ่งหากเว็บที่ไม่ได้ใช้ TLS/SSL ในขั้นตอนการรับ-ส่งข้อมูลสำคัญเหล่านั้นเป็นปัญหาที่หนักหนาสาหัสกว่าบั๊กของ Heartbleed มากนัก เพราะปัญหาบั๊ก Heartbleed นั้นตั้งถูกตั้งบนสมมติฐานว่า private key อาจจะถูกขโมยไป ทำให้การดักฟังข้อมูลระหว่างเว็บและสมาชิกที่สื่อสารบน TLS/SSL ถูกดักฟังได้จากการใช้ private key ที่ถูกขโมยไปนำมาถอดรหัสเพื่อดักฟัง แต่เว็บที่ไม่มี TLS/SSL เพื่อบริการให้กับสมาชิกโดยป้องกันการถูกดักฟังนั้น คนดักฟังไม่ต้องสนใจว่าจะหาอะไรมาถอดรหัสออดแต่อย่างใด เพราะข้อมูลที่สื่อสารไปมานั้นมันเปลื่อยโล่งทั้งหมด ใครดักฟังก็เห็นได้ทันที และมันเป็นปัญหาที่ใหญ่กว่ามาก

ฉะนั้นใครใช้งานเว็บคนไทยที่ไม่ได้ใช้การติดต่อบน TLS/SSL เพื่อใช้ในการเข้ระบบ ควรใช้รหัสผ่านแยกจากบริการสำคัญอื่นๆ ทุกบริการ เพื่อความปลอดภัยสูงสุด!!!

หมายเหตุเพิ่มเติม: Heartbleed เป็นบั๊กที่เป็นข้อผิดพลาดของซอฟต์แวร์สำหรับการติดต่อสื่อสารที่ชื่อ OpenSSL ซึ่งเป็นเพียงซอฟต์แวร์ยอดนิยมสูงมากตัวหนึ่งในกลุ่มใช้ open souce software ที่ใช้เป็นมาตรฐานสำหรับการติดต่อสื่อสารแบบ TLS/SSL ซึ่งมีผลกระทบต่อระบบที่ใช้งาน TLS/SSL เป็นวงกว้างมาก แต่กระนั้นในตลาดก็ยังมีซอฟต์แวรเข้ารหัสในรูปแบบเดียวกันตัวอื่นๆ ที่ไม่ได้รับผลกระทบเช่นระบบ IIS ของ Microsoft (ที่ธนาคารไทยส่วนใหญ่ใช้) หรือซอฟต์แวร์เข้ารหัสการสื่อสารตัวอื่นๆ ที่ไม่ได้ใช้ OpenSSL เป็นตัวเข้ารหัสการติดต่อสื่อสารด้วย TLS/SSL

ต่อไปรหัสผ่านอาจจะไม่จำเป็นสำหรับทุกๆ เว็บ

เรื่องรหัสผ่านนั้น มาในระยะหลังๆ ก็พบว่า บ้างเว็บก็เก็บรักษารหัสผ่านเราอย่างดี บ้างก็เก็บไว้ห่วยๆ นั้นยังไม่เท่าไหร่ (โดยเฉพาะเว็บของคนไทยหลายๆ เว็บ) แต่จากปัญหา Hearbleed ถึงแม้เว็บจะเก็บรหัสผ่านเราดีเพียงใด แต่ก็มีช่องโหว่ได้เช่นกัน ทำให้การให้เว็บต่างๆ เก็บรหัสผ่านเพื่อยืนยันการเข้าใช้ระบบต่างๆ นั้นเริ่มรู้สึกว่ามันจำเป็นน้อยลง เรื่อยๆ

ผมจึงมีแนวคิดที่เพิ่งคิดได้ว่าต่อไปทำเว็บอาจจะไม่จำเป็นต้องใช้รหัสผ่านแล้ว ใช้การเข้าระบบคล้ายๆ forgot password และมี activate link แทน หรือส่งเป็น OTP ผ่านมือถือแทนโดยใช้ลักษณะเป็นรายครั้ง โดยในส่วนของ OTP ผ่าน SMS นั้นแน่นอนว่าต้องขึ้นอยู่กับบริการแหละว่าแบบไหนควรใช้หรือไม่ควรใช้ ใช้อีเมลเป็นหลัก ส่วนบริการไหนมันซีเรียสมากๆ หรือลูกค้าที่จ่ายเงินใช้บริการ ก็คิดเป็นต้นทุนไป

ส่วนการเชื่อมต่อระหว่างแอพต่างๆ ใช้แนวคิด OAuth 2.0 แทน น่าจะปลอดภัยกว่ามากจากการไม่ต้องจดจำรหัสผ่านมากมายและแตกต่างกันในหลายๆ เว็บ ใช้การเข้าระบบผ่านช่องทางอีเมล หรือส่งรหัสผ่านเข้ามือถือเป็นหลักก็น่าจะเพียงพอและปลอดภัยขึ้น